McGavran wychodził z założenia, że pojęcia "ewangelizacja" i "misja" zdewaluowały się.
McGavran postawił sobie za cel przywrócenie właściwego miejsca tym strategicznym dla Kościoła koncepcjom. Zależało mu, aby Wielki Nakaz Misyjny rzeczywiście motywował wierzących do czynienia niezbawionych ludzi uczniami Chrystusa.
Teologiczną podstawą ruchu Teorii Wzrostu Kościoła stała się biblijna przesłanka, że ludzie bez Jezusa Chrystusa są zgubieni, a Bogu zależy na tym, aby ich odnaleźć. Idea badań nad rozwojem Kościoła zrodziła się z frustracji i niepowodzeń wysiłków i ogromnych nakładów misyjnych, które nie doprowadzały do oczekiwanych efektów.
McGavran twierdził, że oznaką zdrowego Kościoła jest jego stały rozwój. Jeśli więc, podejmowane wysiłki nie prowadzą do tego, należy poszukać przyczyn i zastosować odpowiednią "terapię". Powołany przez niego Instytut opracował metody i procedury stwierdzające stan Kościoła oraz przygotowujący zalecenia prowadzące do rozwoju.
W ramach badań prowadzonych przez Instytut Teorii Wzrostu Kościoła, McGavran podjął współpracę z wieloma osobistościami. Byli wśród nich min.: Win Arn, Russel Halle, Allan Tipet, C. Peter Wagner, Ralph Winter. Główne kierunki badań szły w kierunku znalezienia przyczyn słabości Kościoła w USA oraz powodów dla których ludzie odchodzą od Kościoła.
Bazą Instytutu Wzrostu Kościoła zostało Fuller Theological Seminary w Pasadena, Kalifornia. W roku 1971 C. Peter Wagner zebrał grupę 25 duchownych i laików, którzy pełnili funkcje przywódcze w zborach i parafiach okręgu Pasadena w Kalifornii. Powstała w ten sposób Schoolof World Mission (Szkoła Światowej Misji). Przywódcy ci spotykali się z nim raz w tygodniu przynosząc swoje pytania i wątpliwości, które były wnikliwie badane. Wspólnie zastanawiano się, co może powstrzymywać rozwój zborów i poszukiwano rozwiązań.
Wyniki badań źródeł wzrostu Kościoła w ponad 1000 zborach z 32 krajów na wszystkich kontynentach. Problem wzrostu nie polega na znalezieniu metody dającej wzrost, ale na odkryciu i wykorzystaniu potencjału, jaki w Kościele złożył Bóg. Rozwiązaniem problemu nie jest „wyprodukowanie” wzrostu, ale jego uwolnienie.