Poniższe materiały pochodzą z książki: "Zarys Interpretacji" autorstwa
Dawida N. Steele i Curtisa C. Thomasa (str. 144 – 147), przedstawiają
one kontrast pomiędzy „Pięcioma Punktami Arminianizmu” a „Pięcioma
Punktami Kalwinizmu” w najjaśniejszej i najbardziej zwięzłej formie.
5 punktów Arminianizmu oraz 5 punktów Kalwinizmu (zestawione naprzemian)
1. Wolna wola lub kompetencje człowieka
Chociaż ludzka natura uległa w znacznym stopniu wpływowi grzechu to
niemniej jednak człowiek nie został pozostawiony w stanie całkowitej
duchowej bezsilności. Bóg łaskawie uzdalnia każdego grzesznika do pokuty
i wiary, lecz on nie ingeruje w wolność człowieka. Każdy grzesznik
posiada wolną wolę, jego wieczne przeznaczenie zależy od tego w jaki
sposób jej używa. Ludzka wolność w kwestiach duchowych polega na
zdolności człowieka do dokonywania wyboru dobra zamiast zła; jego wola
nie jest zniewolona przez jego grzeszną naturę. Grzesznik ma moc zarówno
do współpracy z Duchem Bożym aby zostać odrodzonym jak i do
przeciwstawienia się Bożej łasce i poddania się zatraceniu. Zgubiony
grzesznik potrzebuje wsparcia Ducha Świętego ale nie musi zostać
odnowiony przez Ducha Świętego wcześniej nim może uwierzyć, gdyż wiara
jest dziełem człowieka i poprzedza nowonarodzenia. Wiara jest darem
grzesznika ofiarowanym Bogu; jest ludzkim udziałem w zbawieniu.
1. Całkowita niezdolność lub całkowita deprawacja
Z powodu upadku w grzech człowiek sam z siebie jest niezdolny do
zbawczej wiary w Ewangelię. Grzesznik jest martwy, ślepy i głuchy na
sprawy dotyczące Boga; jego serce jest zwodnicze i beznadziejnie
zepsute. Jego wola nie jest wolna, jest ona w więzach jego złej natury,
dlatego w kwestiach duchowych człowiek nie wybierze – w istocie nie może
– dobra zamiast zła. Wskutek tego by doprowadzić grzesznika do
Chrystusa potrzeba czegoś znacznie większego niż wsparcie Ducha Świętego
– konieczne jest odnowienie, dzięki któremu Duch Święty ożywia
grzesznika i udziela mu nowej natury. Wiara nie jest czymś, co człowiek
dodaje do zbawienia lecz sama w sobie jest częścią Bożego daru zbawienia
– jest Bożym darem dla grzesznika, a nie darem grzesznika dla Boga.
2. Warunkowe wybranie
Boży wybór pewnych poszczególnych osób do zbawienia dokonany przed
założeniem świata był oparty na tym, że On przewidział iż te osoby
odpowiedzą na Jego powołanie. Wybrał tylko tych, o których wiedział
wcześniej, że oni sami dobrowolnie uwierzą Ewangelii. Dlatego wybranie
było określone przez lub uwarunkowane tym co uczyni człowiek. Wiara,
którą Bóg przewidział i na której oparł On Swój wybór nie została dana
człowiekowi przez Boga (nie została ona stworzona przez odnawiającą moc
Ducha Świętego) lecz była rezultatem wyłącznie ludzkiej woli. Całkowicie
w gestii człowieka pozostawiono, kto uwierzy i przez to zostanie
wybrany do zbawienia. Bóg wybrał tych, o których wiedział wcześniej, że z
własnej swojej woli wybiorą Chrystusa. Zatem to, że grzesznik wybiera
Chrystusa, a nie Bóg wybiera grzesznika jest ostateczną przyczyną
zbawienia.
2. Bezwarunkowe wybranie
wybór pewnych poszczególnych osób do zbawienia dokonany przed założeniem
świata opierał się wyłącznie na suwerennej woli Boga. Jego wybór
poszczególnych grzeszników nie był dokonany na podstawie jakiejkolwiek
przewidywanej odpowiedzi czy posłuszeństwa z ich strony, takich jak
wiara, pokuta, etc. Przeciwnie, Bóg udziela wiary i pokuty każdej z
osób, którą On wybrał. Te akty są rezultatem, a nie przyczyną Bożego
wyboru. Dlatego wybranie nie było określone przez lub uwarunkowane
jakimkolwiek prawym przymiotem lub czynem wcześniej dostrzeżonym (przez
Boga – przyp. tł.) w człowieku. Tych, których Bóg w suwerenny
sposóbwybrał doprowadzi On poprzez moc Ducha Świętego do chętnego
przyjęcia Chrystusa. Zatem to, że Bóg wybiera grzesznika, a nie to, że
grzesznik wybiera Chrystusa, jest ostateczna przyczyną zbawienia.
3. Uniwersalne odkupienie albo powszechne przebłaganie
Odkupieńcze dzieło Chrystusa sprawia, że jest to możliwe by każdy mógł
zostać zbawiony lecz w istocie nie zapewnia zbawienia nikomu. Chociaż
Chrystus zmarł za wszystkich ludzi i za każdego człowieka to tylko ci,
którzy uwierzą w Niego są zbawieni. Jego śmierć umożliwia Bogu
przebaczenie grzesznikom pod tym warunkiem, że oni uwierzą, lecz w
istocie nie usuwa niczyich grzechów. Chrystusowe odkupienie staje się
skuteczne tylko wtedy, jeśli człowiek zgodzi się je zaakceptować.
3. Osobiste odkupienie lub ograniczone przebłaganie
Odkupieńcze dzieło Chrystusa miało na celu zbawić jedynie wybranych i
faktycznie zapewnić im zbawienie. Jego śmierć była zastępczym
poniesieniem kary za grzech zamiast pewnej określonej grupy grzeszników.
Oprócz usunięcia grzechów Jego ludu odkupienie Chrystusowe zapewnia
wszystko, co jest konieczne dla ich zbawienia, włączając w to wiarę,
która łączy ich z Nim. Dar wiary jest w sposób nieomylny udzielony przez
Ducha Świętego wszystkim tym, za których Chrystus umarł, dlatego
gwarantuje ich zbawienie.
4. Duchowi Świętemu można się skutecznie przeciwstawić
Duch Święty przywołuje wewnętrznie wszystkich tych, którzy na zewnątrz
są wzywani poprzez zaproszenie Ewangelii; Duch Święty czyni wszystko co
może by przywieść każdego grzesznika do zbawienia. Lecz w takim stopniu w
jakim człowiek jest wolny może on skutecznie oprzeć się głosowi Ducha
Świętego. Duch Święty nie może odnowić grzesznika dopóki on nie uwierzy;
wiara (która jest ludzkim wkładem) poprzedza i umożliwia
nowonarodzenie. Zatem ludzka wolna wola ogranicza Ducha Świętego w
zastosowywaniu zbawczego dzieła Chrystusa. Duch Święty może jedynie
pociągnąć do Chrystusa tych, którzy pozwolą mu na to aby On współdziałał
z nimi. Dopóki grzesznik nie odpowie, Duch Święty nie może udzielić
życia. Dlatego łaska Boża nie jest nieodparta; jest to możliwe i często
tak się dzieje, że człowiek może jej się oprzeć i ją udaremnić.
4. Skuteczne powołanie przez Ducha Świętego lub nieodparta łaska
Oprócz zewnętrznego, powszechnego powołania do zbawienia, które jest
skierowane do wszystkich, którzy słuchają Ewangelii, Duch Święty udziela
wybranym szczególnego wewnętrznego powołania, które w nieunikniony
sposób przywodzi ich do zbawienia. Zewnętrzne powołanie (to, które jest
skierowane do wszystkich bez różnicy) może być i często jest odrzucone;
podczas gdy wewnętrzne powołanie (to, które jest skierowane jedynie do
wybranych) nie może zostać odrzucone; rezultatem jego zawsze jest
nawrócenie. Duch Święty przy pomocy tego szczególnego powołania w sposób
nieodparty pociąga grzeszników do Chrystusa. W swej pracy udzielania
zbawienia Duch Święty nie jest ograniczony wolą człowieka ani też by
osiągnąć sukces nie jest On uzależniony od ludzkiego współdziałania.
Duch Święty w łaskawy sposób sprawia, że wybrany grzesznik zaczyna z Nim
współdziałać, wierzyć, pokutować, przychodzić w sposób wolny i chętny
do Chrystusa. Dlatego Boża łaska jest nieodparta; ona nigdy nie zawodzi w
osiągnięciu rezultatu, którym jest zbawienie tych, którym została ona
udzielona.
5. Odpadnięcie od laski
Ci, którzy uwierzyli i są prawdziwie zbawieni mogą stracić swoje
zbawienie poprzez to, iż zawiodą w wytrwaniu w ich wierze, etc. Nie
wszyscy Arminianie są w tym punkcie zgodni z sobą; niektórzy utrzymują,
że wierzący są na całą wieczność bezpieczni w Chrystusie – gdy raz
grzesznik został odnowiony to nigdy nie może on być zgubiony.
5. Zachowanie Świętych
Wszyscy, którzy zostali wybrani przez Boga odkupieni przez Chrystusa i
którym przez Ducha Świętego została udzielona wiara są zbawieni na całą
wieczność. Są oni zachowywani w wierze przez moc Wszechmogącego Boga i
dlatego zachowani aż do końca.
Według Arminianizmu:
Zbawienie jest dokonane przy pomocy połączonych wysiłków Boga (który
przejmuje inicjatywę) i człowieka (który musi udzielić odpowiedzi) –
odpowiedź człowieka jest czynnikiem decydującym. Bóg umożliwił zbawienie
każdemu, lecz ta udzielona przez Niego możliwość zbawienia staje się
skuteczna tylko dla tych, którzy swą własną wolną wolą „wybiorą”
współpracę z Nim i zaakceptują propozycję Jego łaski. W krytycznym
punkcie wola człowieka odgrywa decydującą rolę; zatem to człowiek a nie
Bóg określa kto będzie odbiorcą daru zbawienia.
Według Kalwinizmu:
Zbawienie jest dokonane przez wszechmogącą moc Trójjedynego Boga.
Ojciec wybiera ludzi, Syn umiera za nich, Duch Święty poprzez
przywiedzenie wybranych do wiary i pokuty, tym samym sprawiając, że są
oni chętni do posłuszeństwa Ewangelii czyni śmierć Chrystusa skuteczną.
Cały proces (wybranie, odkupienie, odnowienie) jest dziełem Boga i
dokonuje się wyłącznie na podstawie łaski. Zatem to Bóg, a nie człowiek
określa kim będą odbiorcy daru zbawienia.