Anzelm z Canterbury i znaczenie ofiary Jezusa

Anzelm z Canterbury urodził się ok. 1033 roku w Aoscie (Piemont). W 1060 r. opuścił dom rodzinny i osiadł w Avranches w Normandii, gdzie pobierał nauki u Lanfranca z Pawii, przeora opactwa benedyktyńskiego w Bec i kierownika szkoły klasztornej, który trzy lata później przekazał swój urząd Anzelmowi. W 1093 roku Anzelm objął urząd prymasa Anglii. W niedługim czasie doszło miedzy nim a królem Willhelmem II do sporu o inwestyturę, w wyniku którego Anzelm musiał opuścić Anglię. Wrócił dopiero po śmierci Willhelma II. Niestety, z nowym władcą Henrykiem I również nie udało mu się dojść do porozumienia i kolejny raz opuścił kraj.

Jednym z wielkich tematów rozpraw Anzelma było znaczenie ofiary Jezusa i jej prawidłowe zrozumienie. W dziele Cur Deus Homo? przedstawił teorię opartą o przykład zaczerpnięty z życia codziennego swoich czasów. Jeśli ktoś wyrządził krzywdę drugiej osobie to wysokość obowiązującego zadośćuczynienia była związana z pozycją społeczną osoby pokrzywdzonej. 

Czyli przestępstwo popełnione przeciwko królowi wymagało większej zapłaty niż przeciwko baronowi czy zwykłemu obywatelowi. 

Jeśli więc my, jako ludzie zgrzeszyliśmy przeciwko nieskończonemu Bogu, to zadośćuczynienie, którego wymaga On, jest również nieskończone...

Zapłata więc przekracza możliwości człowieka. Jedyną osobą zdolną wypełnić wymóg Bożej sprawiedliwości i zapłacić cenę był Syn Boży, który stając się człowiekiem złożył swoje życie jako okup za ludzi. Jako Syn Boży dysponował środkami do zadośćuczynienia, a stając się człowiekiem mógł przed Bogiem wystąpić w jego imieniu. 

Anzelm sprzeciwił się nurtowi, który przedstawiał ofiarę Chrystusa jako zapłatę daną szatanowi, aby wykupić od niego ludzi, którzy poprzez swój upadek stali się jego niewolnikami.

Sposób dowodzenia prawd wiary przez Anzelma był krokiem milowym do powstania scholastyki, która wytyczyła kierunek filozofii chrześcijańskiej średniowiecza.